EXARC Conference

EXARC and Nicolaus Copernicus University in Toruń (PL) are pleased toannounce the 1st call for papers for the 13th Experimental Archaeology Conference (#EAC13), which will be held in Toruń, Poland, on the 1-3 May 2023.
For details check the link:
https://exarc.net/meetings/eac13/call-papers

EXARC i Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (PL) z przyjemnością ogłaszają pierwszy nabór referatów na 13. Konferencję Archeologii Eksperymentalnej (#EAC13), która odbędzie się w Toruniu w dniach 1-3 maja 2023 roku.
Więcej informacji można znaleźć pod linkiem:
https://exarc.net/meetings/eac13/call-papers

Prehistoric Valleys

W dniach 20-24 czerwca 2022 roku pracownicy, doktoranci i studenci Instytutu Archeologii UMK w Toruniu oraz ich współpracownicy z zaprzyjaźnionych instytucji naukowych wzięli udział w interdyscyplinarnym, międzynarodowym sympozjum „Prehistoric Valleys (fr. Vallées de Préhistoire)”, zorganizowanym na terenie Regionalnego Parku Natury Verdon (Prowansja, Francja). Celem sympozjum była wymiana doświadczeń pomiędzy pięcioma wiodącymi europejskimi zespołami, prowadzącymi interdyscyplinarne badania nad prehistorycznym osadnictwem i jego paleośrodowiskiem w mikroregionach dolin rzecznych. W spotkaniu wzięły udział zespoły badające doliny: Côa w północnej Portugalii, Jabron w południowej Francji, Sommy w północnej Francji, Ach i Lone w południowych Niemczech, oraz Udorki w południowej Polsce.

Podczas pięciu dni sesji referatowych każdy zespół miał dzień na przedstawienie problematyki badawczej swojej doliny, wyników badań i stojących przed badaczami wyzwań. Polski zespół prezentował Dolinę Udorki, położoną w środkowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, w której położone są takie ważne stanowiska archeologicznej jak kopalnia krzemienia czekoladowego w Porębie Dzierżnej, magdaleńska pracownia w Kleszczowej, i przede wszystkim Jaskinia Perspektywiczna – wielowarstwowe stanowisko archeologiczne i paleontologiczne. W skład zespołu weszli badacze z Instytutu Archeologii UMK: dr Magdalena Krajcarz, dr Magdalena Sudoł-Procyk, dr Kamil Adamczak, mgr Martyna Wiejacka, mgr Magdalena Malak i lic. Hubert Binnebesel, a także specjaliści z innych placówek badawczych: dr hab. Maciej Krajcarz, prof. ING PAN (ING PAN, Warszawa), dr hab. Marcin Szymanek, prof. UW (Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski, Warszawa), dr Michał Wojenka (Instytut Archeologii UJ, Kraków) i dr Dagmara Werra (Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa).

Poza tym, sympozjum przyczyniło się do promocji regionalnego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, a także wzmocnienia współpracy badawczej na poziomie międzynarodowym.

800-lat Wieldządza

Dr hab. Dariusz Poliński, prof. UMK wraz z dr Łukaszem Czyżewskim 26.06 wzięli udział w obchodach 800-lecia wsi Wieldządz, gdzie zaprezentowali wyniki badań archeologicznych nad średniowiecznym zespołem osadniczym w Wieldządzu.

Przedstawione wyniki badań są rezultatem projektu „Archeologiczne badania nieinwazyjne w Wieldządzu w 2022 roku”, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Fundusz Promocji Kultury.

Badania zespołu osadniczego w Wieldządzu prowadzone są w ramach grantu MKiDN „Villisaz – krzyżackie komturstwo i domniemana siedziba rycerska. Opracowanie i publikacja badań w Wieldządzu”. Grant, uzyskany przez Europejską Fundację Pamięci i Dziedzictwa we współpracy z Instytutem Archeologii UMK w Toruniu, jest realizowany w latach 2022-2023 z funduszy programu rządowego „Ochrona zabytków archeologicznych”.

Kierownikiem grantu jest dr hab. Dariusz Poliński, prof. UMK a w  skład zespołu badawczego wchodzą też dr M. Kołyszko, prof. D. Makowiecki i dr Ł. Czyżewski (Instytut Archeologii UMK) oraz dr hab. P. Molewski, prof. UMK (Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMK), prof. S. Jóźwiak (Wydział Nauk Historycznych UMK), a także specjaliści z Wydziału Archeologii UW oraz Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu.

Źródła z grodzisk kujawskich z grantem MKiDN!

Instytut Archeologii UMK (Katedra Starożytności i Wczesnego Średniowiecza) w latach 2022–2023 będzie realizował zadanie „Opracowanie materiałów źródłowych z wczesnośredniowiecznych grodzisk na Kujawach (powiat inowrocławski)” w ramach programu rządowego „Ochrona zabytków archeologicznych”.

Szczegóły na stronie projektu. 

Dr hab. Grzegorz Osipowicz, prof. UMK otrzymał grant w konkursie OPUS @ncn_gov_pl!

Projekt pt. Życie i śmierć w kościach zapisane. Aspekt technologiczny i funkcjonalny wytwórczości kościanej wczesno- i środkowoholoceńskich społeczności zbieracko-łowiecko-rybackich Niżu Wschodniobałtyckiego uzyskał wsparcie finansowe w kwocie 695 555 zł.

Projekt podejmuje problem wytwórczości i użytkowania wytworów z  surowców kostnych (kości, poroża i zębów zwierzęcych), wśród  społeczności zbieracko-łowiecko-rybackich, zamieszkujących we wczesnym  i środkowym Holocenie (tj. od około 11,6 do 4-5 tys. lat temu) obszar  Niżu Wschodniobałtyckiego (tereny Litwy, Łotwy, Estonii oraz północno-wschodniej Polski).

W ramach projektu prowadzone będą następujące badania szczegółowe:

1. Studia nad zakresem zmian zachodzących w technikach obróbki surowca kostnego oraz w sposobach używania wytworów kościanych w poszczególnych etapach rozwoju społeczności zbieracko-łowieckich badanego regionu, ze szczególnym uwzględnieniem roli, jaką w tych zmianach odegrały impulsy ze środowisk zewnętrznych.
2. Studia nad możliwością identyfikacji i interpretacji rozbieżności technologicznych i funkcjonalnych pomiędzy kolekcjami wytworów pochodzącymi z różnych stanowisk/regionów/kultur archeologicznych (badania nad organizacją regionalną i stratyfikacją badanych społeczności).
3. Studia porównawcze nad sposobami wykonywania i użytkowania wytworów odnalezionych w kontekstach osadniczych/gospodarczych i tych zdeponowanych w grobach (badania nad funkcją obozowisk i obrzędowością analizowanych społeczności).
4. Studia technologiczno-funkcjonalne nad sztuką figuralną i ornamentyka przedmiotów kościanych. W projekcie analizom poddane zostaną kolekcje wytworów kościanych pochodzące z najważniejszych stanowisk tej części Europy.

Objazd dydaktyczny - Łęczyca

Wyjazd naukowo-dydaktyczny studentów II i III roku studiów licencjackich z archeologii

W dniu 2 czerwca 2022 roku grupa studentów Naszego Instytutu pod opieką dr. Jacka Bojarskiego i dr. Marcina Weinkaufa wzięła udział w wyjeździe naukowo-dydaktycznym. W trakcie jednodniowego wyjazdu zwiedzono Archikolegiatę NMP i św. Aleksego w Tumie, położone w pobliżu pozostałości wczesnośredniowiecznego grodu, którego częściowa rekonstrukcja w tym roku została udostępniona do zwiedzania oraz pobliski Skansen Etnograficzny – filię Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Ponadto studenci mieli okazję zobaczyć Muzeum mieszczące się na Zamku Królewskim w Łęczycy, zbudowanym przez Kazimierza Wielkiego.

Dzień dziecka w Instytucie

1 czerwca z okazji Dnia Dziecka Instytut Archeologii odwiedzili uczniów z Katolickiej Szkoły Podstawowej w Świeciu. Nasi pracownicy dr hab. Agnieszka Noryśkiewicz, prof. UMK; dr hab. Jacek Gackowski, prof. UMK; dr Jacek Bojarski, Marcin Weinkauf, Ryszard Kazimierczak oraz mgr Piotr Błędowski wyjaśnili uczestnikom spotkania czym zajmują się archeolodzy, jakich używają metod badawczych i przede wszystkim co jest przedmiotem takich badań. Dr Mateusz Popek opowiedział o archeologii i poszukiwaniu skarbów a dr hab. Małgorzata Grupa, prof. UMK zaprezentowała pokaz mody historycznej.  W pokazie mody wzięli udział nie tylko stali współpracownicy Pani Profesor ale także nowo przyjęci po co prawda szybkim tym niemniej  profesjonalnym castingu nauczyciele odwiedzającej nas szkoły.

Jak zapewnili nas uczestnicy i duzi i mali a nawet ci dorośli spotkanie z archeologią zorganizowane w ramach Dnia z Wydział Nauk Historycznych bardzo się wszystkim podobało.

Objazd dydaktyczny Krzemionki Opatowskie

Z inicjatywy Pani prof. dr hab. Jolanty Małeckiej-Kukawk i dra Kamila Adamczaka z Instytutu Archeologii UMK, dzięki wielkiej pomocy Pana Artura Jedynaka z krzemionkowskiego Muzeum i przy wsparciu Naszej Uczelni w dniach 30-31 maja studenci archeologii IA WNH UMK otrzymali niepowtarzalną szansę bezpośredniego doświadczania unikalności zespołu zabytkowych obiektów związanych z górnictwem krzemienia odwiedzając Muzeum Archeologiczne i Rezerwat Krzemionki, gm. Bodzechów, pow. ostrowiecki, woj. Świętokrzyskie. Pierwszego dnia naukowej wyprawy studenci zwiedzili ekspozycję muzealną, naziemną i podziemną trasę turystyczną, a także „osadę” ze zrekonstruowanymi obiektami ludności eksploatującej krzemionkowskie złoże. Drugiego dnia uczestnicy otrzymali wyjątkową szansę zejścia na dno szybu kopalni nr 4. Ta kopalnia komorowa jest okazjonalnie udostępniana badaczom i studentom archeologii. Studenci odwiedzili także stanowisko w Borowni, gdzie znajdują się pozostałości osady i kopalni krzemienia z wczesnej epoki brązu, oraz wzniesienie lessowe ponad współczesnym Ćmielowem, gdzie zidentyfikowano pozostałości dużej osady produkcyjnej, prawdopodobnie odgrywającej istotną rolę w kontroli wydobycia krzemienia pasiastego w rejonie Kamiennej w czasach współczesnych ludności wytwarzającej zespoły zabytków z tzw. pucharami lejkowatymi.

Edukacja najmłodszych

Pod koniec maja Instytut archeologii odwiedziły Motylki i Bratki – dzieci z Niepublicznego Przedszkola Stokrotka w Toruniu. Pani dr Magdalena Sudoł-Procyk i mgr Piotr Błędowski, oprowadzając grupy po Sali Zabytków oraz Skansenie Instytutu, opowiedzieli dzieciom czym zajmują się archeolodzy.

XXI Sesja Pomorzoznawcza drukiem

Informujemy, że materiały z XXI Sesji Pomorzoznawczej, zorganizowanej w 2017 roku przez Instytut Archeologii UMK i Muzeum Okręgowe w Toruniu, właśnie ukazały się w formie obszernej publikacji wydanej przez Wydawnictwo Naukowe UMK. Przepraszamy Autorów artykułów za kilkuletnie opóźnienie, spowodowane różnymi przyczynami w tym sytuacją pandemiczną skutecznie utrudniającą zakończenie cyklu wydawniczego. Żywimy jednak nadzieję, że przekazanie do rąk uczestników toruńskich obrad, dwóch pokonferencyjnych tomów, zneutralizuje wcześniejsze zniecierpliwienie w oczekiwaniu na publikację i dostarczy wiele satysfakcji ich Autorom oraz czytelnikom.

Acta Universitatis Nicolai Copernici Archeologia XXXVI

Po dłuższej przerwie wróciliśmy do systematycznego wydawania czasopisma Acta Universitatis Nicolai Copernici – Archeologia (AUNC). Miło nam poinformować, że właśnie ukazał się 36 tom. Niebawem światło dzienne ujrzy tom 37 a kolejny Redakcja przygotowuje do publikacji. Oba tomy wyjątkowo wyjdą w tym roku, jednak w przyjętym cyklu wydawniczym nasze czasopismo będzie rocznikiem.

Czasopismo toruńskich archeologów akademickich AUNC – Archeologia ukazuje się od 1968 roku. Na przestrzeni minionych lat wydano kilkadziesiąt tomów. W tym czasie zmieniały się redakcje. Oprócz tomów tzw. ogólnych, autorom proponowano tomy sprofilowane w kierunku określonej subdyscypliny archeologicznej. Był to nasz toruński pomysł mający przed laty bardzo dobry odbiór środowiskowy. Można tu wspomnieć tomy z zakresu archeologii podwodnej, archeologii architektury czy dziejów szkła. Publikowały w nich osoby z Polski i z zagranicy o cenionym wizerunku badawczym, wśród których byli archeolodzy, etnolodzy, antropolodzy kulturowi, historycy oraz przedstawiciele dyscyplin wspierających proces poznawczy w zakresie wielokierunkowych badań archeologicznych. Już przed laty ukazywały się tomy w języku angielskim, które są cytowane w wielu opracowaniach europejskich. Jest to więc czasopismo o wieloletniej tradycji wydawniczej. Obecnie przygotowujemy nowy jego kształt merytoryczny, w którym będą podejmowane ważne dla współczesnej archeologii prahistorycznej i wczesnodziejowej problemy badawcze. Otwieramy się też na współpracę międzynarodową, chcielibyśmy bowiem aby AUNC – Archeologia stało się ponownie swego rodzaju naszą toruńską marką.