Katedra Średniowiecza i Czasów Nowożytnych

Problematyka badawcza Katedry koncentruje się na procesach kulturowych, osadniczych od przełomu wczesnego i późnego średniowiecza (XIII wiek) do XIX–XX wieku. Obejmuje przede wszystkim badania architektury stref miejskich oraz pozamiejskich w Polsce, Europie i Afryce. Programy badawcze koncentrują się na budownictwie sakralnym (kościoły, klasztory), obronnym (zakon krzyżacki), architekturze obronnej w średniowiecznej Nubii (Sudan), szeroko pojętej kulturze materialnej późnego średniowiecza i czasów nowożytnych, w tym konserwacji i rekonstrukcji zabytków pozyskiwanych w trakcie badań archeologicznych, między innymi badanie skuteczności powłok zabezpieczających żelazne artefakty archeologiczne, badanie skuteczności tradycyjnych technik budowlanych w zabezpieczaniu architektonicznych reliktów archeologicznych in situ.

Główne kierunki badań:

1. kultura materialna miast i wsi – wybrane zagadnienia o różnym stopniu szczegółowości;
2. wytwórczość garncarska, w tym przede wszystkim periodyzacja przemian w produkcji naczyń ceramicznych;
3. obiekty obronne: tzw. grody na kopcach, charakterystyczne elementy późnośredniowiecznego krajobrazu kulturowego oraz zamki, zwłaszcza związane z zakonem krzyżackim;
4. kultura funeralna średniowiecza i czasów nowożytnych;
5. historia ubioru i tkanin, analiza zmiany formy i sposobów wykrawania, modelowania i wykańczania odzieży, obuwia i nakryć głowy. Studia kostiumologiczne nad odzieżą dziecięcą, dorosłych i strojami liturgicznymi;
6. interdyscyplinarne badania kostiumologiczne oparte na analizie źródeł pisanych, ikonograficznych i pozyskanym materiale archeologicznym;
7. ekspertyzy stanu zachowania obiektów archeologicznych;
8. konserwacja zabytków archeologicznych wykonanych z różnych surowców;
9. projektowanie i aranżacja wystaw;
10. współpraca z muzeami w zakresie: przygotowywania ekspertyz o stanie zachowania magazynowanych zabytków, opieki merytorycznej na wystawami, konserwacji obiektów prezentowanych na wystawach;
11. współpraca i instytucjami, między innymi z Instytutem Pamięci Narodowej, w zakresie konserwacji przedmiotów z mogił pomordowanych ofiar i obozów koncentracyjnych, przygotowywania ekspertyz o stanie zachowania obiektów, opieka merytoryczna nad wystawą;
12. badania miejsc z powstań i wojen światowych, konserwacja i analiza obiektów pozyskanych w czasie badań, próby identyfikacji osób z miejsc kaźni;
13. poszukiwanie prefiguracji artefaktów semiologicznych mających zastosowanie w nowożytnych stowarzyszeniach inicjacyjnych;
14. badanie wpływu sztuki celtyckiej i hiberno-romańskiej na ornamentykę średniowiecznych artefaktów staurologicznych.

Działalność dydaktyczna

Zajęcia obowiązkowe:

• Studia I stopnia – Wprowadzenie do praktycznej konserwacji zabytków archeologicznych, Elementy muzealnictwa, Zarys historii i metody badań archeologiczno-architektonicznych, Późne średniowiecze–okres nowożytny, Seminarium licencjackie, Ćwiczenia terenowe;
• Studia II stopnia – Węzłowe problemy archeologii późnego średniowiecza i nowożytności, Seminarium magisterskie, Ćwiczenia terenowe.

Zajęcia fakultatywne:

• Studia I stopnia – moduły Archeologia architektury, Konserwacja zabytków archeologicznych; Archeologia późnego średniowiecza i nowożytności, zajęcia z modułu Archeologia historyczna;
• Studia II stopnia – moduły: Archeologia architektury średniowiecza, Archeologia zakonu krzyżackiego Kultura materialna Rzeczpospolitej Polskiej na tle europejskim (XV–XVIII wiek), Archeologia Nubii średniowiecznej.
• Studia III stopnia: Seminarium doktoranckie.
• Ponadto na kierunku wojskoznawstwo:
• Studia I stopnia, zajęcia fakultatywne: Archeologia militariów i miejsc pamięci narodowej (ćwiczenia)oraz wykłady:
• ogólnouniwersytecki: Na pograniczu nauk i w służbie społeczeństwa – archeologia historyczna we współczesnym świecie;
• ogólnowydziałowy: Archeologia w studiach nad dziejami zakonu krzyżackiego.

Realizowane projekty badawcze:

1. Castra Terrae Culmensis – na rubieży chrześcijańskiego świata.
2. Architektura sakralna Torunia.
3. Kultura funeralna elit Rzeczpospolitej.
4. Zmiany w sposobie modelowania sylwetki i proporcji ciała –historia bielizny.
5. Ewolucyjne zmiany męskiego stroju narodowego XVII–początek XIX wieku.
6. Pień, stanowisko 9, pow. bydgoski – opracowanie i publikacja wyników badań wczesnośredniowieczno-nowożytnego cmentarzyska.
7. Kultura późnego średniowiecza i nowożytności oraz czasów współczesnych w świetle badań archeologicznych.
8. Grody krzyżackie ziemi chełmińskiej na tle średniowiecznego budownictwa obronnego.
9. Późnośredniowieczna i nowożytna wytwórczość garncarska.
10. Konserwacja zabytków organicznych i nieorganicznych z wykorzystaniem techniki suszenia próżniowego w niskich temperaturach (freeze-drying).
11. Konserwacja zabytków archeologicznych.
12. Recepcja crux bipatibularta w kulturze polskiej XVII–XIX wieku.
13. Rekonstrukcja religijności dnia codziennego od końca XVI do początku XIX wieku przez kontekst dewocjonaliów
14. Lokalizacja, organizacja przestrzeni i symbolika nowożytnych cmentarzy extra muros.
15. Prefiguracje artefaktów semiologicznych, mających zastosowanie w nowożytnych stowarzyszeniach inicjacyjnych.
16. Wpływ sztuki celtyckiej i hiberno-romańskiej na ornamentykę średniowiecznych artefaktów staurologicznych.

Granty:

1. Krypty grobowe kościoła pw. św. Franciszka z Asyżu w Krakowie w świetle badań interdyscyplinarnych” (projekt Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu OPUS 12).
2. Castra Terrae Culmensis – na rubieży chrześcijańskiego świata (projektu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, realizowany w latach 2016–2019).

galeria zdjęć